Unikatowe dane grawimetryczne i klinometryczne będą dostępne publicznie dzięki realizacji projektu openSPACE
Trwa realizacja projektu Polski Cyfrowej „openSPACE – repozytorium otwartych danych wysokiej wartości z obserwacji Ziemi i kosmosu”, który zakłada zgromadzenie, oznaczenie, wyselekcjonowanie i udostępnienie publicznie danych, zbieranych na przestrzeni lat w Centrum Badań Kosmicznych PAN. Dane te dotyczą badań m.in. przestrzeni międzyplanetarnej, wokółziemskiej i Ziemi, które często są trudno dostępne albo wcale, jeśli mówimy o wersji cyfrowej. Zbiory danych na chwilę obecną są szczegółowo selekcjonowane i oznaczane przez kilka specjalistycznych zespołów. Kolejny zbiór wymagający sporego nakładu pracy i czasu digitalizowania dotyczy danych grawimetrycznych i klinometrycznych, rejestrowanych w obserwatorium w Książu.
Laboratorium Geodynamiczne w Książu, zarejestrowane w Międzynarodowym Centrum Pływów Ziemskich (ICET), pełni funkcje badawcze w trzech dziedzinach nauki: geodynamiki, geodezji fizycznej i geologii. Kierunki prowadzonych prac obejmują m. in. badania zjawisk pływowych – oddziaływania Księżyca i Słońca na glob ziemski i pole sił ciężkości, badania swobodnych oscylacji Ziemi – harmoniczne zmiany linii pionu powstałe w wyniku najsilniejszych trzęsień Ziemi, czy zjawisk niskoczęstotliwościowych pochodzenia atmosferycznego (infradźwięki). Obserwatorium prowadzi ciągłe badania zmian linii pionu od 1974 roku (jeden z najdłuższych ciągów obserwacyjnych zmian linii pionu na świecie); wyposażone jest w kwarcowe klinometry wahadłowe oraz nowo zbudowany klinometr hydrostatyczny, który jest doskonałym instrumentem badawczym zjawisk obciążeniowych np. wywołanych zjawiskami atmosferycznymi. Analizy obserwacji w Książu, po opracowaniu, przesyłane są do ICET w Brukseli. Warto tu nadmienić, że pomiary zmian linii pionu są dodatkowo uzupełnione poprzez ciągły monitoring sejsmiczny prowadzony przez Instytut Geofizyki PAN w Książu.
Specjaliści z Zakładu Geodezji Planetarnej CBK PAN, prowadzący obserwacje w Książu, od wielu lat przeprowadzają niezwykle ważne badania, dostarczające informacji na temat procesów zachodzących na Ziemi i ich związków z globalnymi zmianami klimatu. Zebrane dane grawimetryczne i klinometryczne, w postaci macierzy, w tej chwili obejmują pokaźną ilość, którą należy opisać i sformatować do modelu open access zgodnie z założeniami projektowymi openSpace – obecnie nigdzie nie są udostępniane cyfrowo. Ważną kwestią w opracowaniu tego zbioru danych są również zmiany i modernizowanie urządzeń pomiarowych (uwzględniając w tym czas ich serwisowania czy awarie) na przestrzeni lat i ich wpływ na zakres i rodzaj gromadzonych informacji. Udostępnione dane z pewnością znajdą zainteresowanie wśród instytucji geofizycznych i geodezyjnych, czy nawet u Głównego Geodety Kraju.
Projekt „openSPACE – repozytorium otwartych danych wysokiej wartości z obserwacji Ziemi i kosmosu” jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020, w Osi Priorytetowej nr 2 „E-administracja i otwarty rząd”; Działaniu nr 2.3 „Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego”; Poddziałaniu nr 2.3.1 „Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki” (typ II projektu: cyfrowe udostępnienie zasobów nauki).