Zróżnicowane zasoby danych w projekcie openSPACE – raporty pomiarów laserowych

Projekt Polski Cyfrowej „openSPACE – repozytorium otwartych danych wysokiej wartości z obserwacji Ziemi i kosmosu”, realizowany obecnie w Centrum Badań Kosmicznych PAN, dysponuje pokaźną ilością danych różnych jakości i o różnych wartościach, dotyczących badań m.in. przestrzeni międzyplanetarnej, wokółziemskiej i Ziemi, które do tej pory nie były nigdzie udostępniane cyfrowo. Bardzo interesującym zbiorem danych są pomiary laserowe, systematycznie wykonywane w Obserwatorium Astrogeodynamicznym Centrum Badań Kosmicznych PAN w Borówcu. Dzięki realizacji projektu openSPACE raporty pomiarów laserowych będą ogólnodostępne zgodnie z założeniami projektowymi.

Obserwatorium Astrogeodynamiczne CBK PAN w Borówcu jest ośrodkiem unikatowym. To jedyna placówka naukowa w Polsce, która prowadzi jednocześnie lokalne i globalne badania geodynamiczne oraz metrologiczne w zakresie czasu. Regularne pomiary przy użyciu techniki laserowej (Satellite Laser Ranging – SLR) i Globalnych Systemów Nawigacji Satelitarnych (Global Navigation Satellite System – GNSS) takich jak GPS, GLONASS czy Galileo, realizowane w Obserwatorium, pozyskiwane są pikosekundowym oraz nanosekundowym impulsowymi laserami typu Nd:YAG. Pomiary mogą być wykorzystane m. in. do wyznaczania orbit różnych satelitów oraz śmieci kosmicznych, pozycji i prędkości stacji naziemnych, współczynników pola grawitacyjnego Ziemi i ich zmian w czasie (modeli pola grawitacyjnego Ziemi) oraz wyznaczania parametrów ruchu obrotowego Ziemi. Poprzez budowaną platformę openSPACE zostaną udostępnione raporty, zawierające parametry orbit śledzonych obiektów. Dane są wysoko specyfikowane i precyzyjne: rok 2017 to 838 przelotów (satelity + śmieci), 13476 punktów tzw. normalnych; zaś rok 2018 to aż 1857 przelotów (satelity + śmieci), 27143 punktów tzw. normalnych.

Do tej pory raporty pomiarów laserowych były dość trudno dostępnym źródłem danych z różnych powodów, na przykład ze względu na brak konwersji do określonego formatu, a na pewno ich pozyskanie wiązało się z szeregiem formalności. Wysokiej jakości dane orbitalne obiektów śledzonych lidarem laserowym udostępnione nieodpłatnie w Internecie z pewnością będą stanowić ważne odniesienie do licznych badań czy analiz w dziedzinie geodezji i geofizyki. To także interesujący zapis prac prowadzonych w Obserwatorium, a warto podkreślić, że oprócz unikalnego zakresu badań i prowadzonych tutaj projektów, laboratoria CBK PAN w Borówcu – laboratorium laserowe, laboratorium GNSS oraz laboratorium czasu i częstotliwości – są stale rozwijane i ulepszane, a tym samym Obserwatorium Astrogeodynamiczne CBK PAN jest zaliczane do grona najlepszych ośrodków naukowych.

Projekt „openSPACE – repozytorium otwartych danych wysokiej wartości z obserwacji Ziemi i kosmosu” jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020, w Osi Priorytetowej nr 2 „E-administracja i otwarty rząd”; Działaniu nr 2.3 „Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego”; Poddziałaniu nr 2.3.1 „Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki” (typ II projektu: cyfrowe udostępnienie zasobów nauki).